Adviesbrief thema WON

Wat is een WON school?

De afkorting WON staat voor ‘Wetenschapsoriëntatie Nederland’.  WON is een koepel van ongeveer 50 scholen in Nederland die vwo-leerlingen zo goed mogelijk wil voorbereiden op hun (universitaire) toekomst. Dit gebeurt op WON scholen door nadrukkelijke aandacht voor academische vaardigheden en wetenschappelijk onderzoek in het curriculum. Het gaat om vaardigheden als een onderzoek kunnen opzetten en uitvoeren, academisch schrijven en presenteren. Ook wordt gewerkt aan het ontwikkelen van een academische houding: nieuwsgierigheid, reflectie, een analytische manier van denken en een kritische blik.

Die uitgangspunten zijn op alle WON scholen hetzelfde, maar de aanpak verschilt per school. Sommige scholen integreren wetenschapsoriëntatie in de bestaande vakken, andere scholen ontwerpen een doorlopende leerlijn onderzoeksvaardigheden of initiëren WON-projecten.

Voorbeelden

In een project doen leerlingen onderzoek, bijvoorbeeld naar het verschil tussen hun eigen jeugd en die van een generatie eerder. Rond het thema ‘back to 1988’ doen leerlingen literatuur- en bronnenonderzoek en nemen interviews af. De resultaten worden gepresenteerd in een filmpje en een onderzoeksverslag.

Tijdens de coronacrisis zijn op een WON school online (video)gesprekken georganiseerd met onder andere een immunoloog, een historicus, een econoom en een bestuurskundige die vanuit hun expertise uitleg geven over wat er gaande is en vragen van leerlingen beantwoorden.

Voor wie is de WON school?

Een leerling kiest voor WON als hij/zij interesse heeft voor:

• leren onderzoeken: wat is een goed onderzoek en hoe pak je dat aan?;
• onderzoekend leren: eigen keuzes kunnen maken over het wat, waar en hoe;
• een leeromgeving met ruimte voor eigen vragen en initiatieven;
• het ontwikkelen van een academische houding: nieuwsgierigheid, reflectie, een analytische manier van denken en een kritische blik;
• een oriëntatie op de breedte van wetenschappelijke vakgebieden met ieder hun eigen manier van werken.

Waarom de WON school?

Voorbereiding op een wetenschappelijke studie staat centraal op een WON-school.  Naast academische vaardigheden zijn wetenschapsfilosofie en overzichtskennis hierbij van belang. Wetenschapsfilosofie gaat over vijf  kernvragen over kennis, onder andere ‘hoe komt deze tot stand?’ en: ‘mag alles wat kan?’.  Overzichtskennis gaat over de grote verhalen van de wetenschap en de binnen de samenleving actuele wetenschappelijke thema’s.

Je kiest voor een WON school om te leren hoe je goed onderzoek kunt doen. Voor ruimte om te leren vanuit eigen interesses en voor het ontwikkelen van vaardigheden zoals presenteren, schrijven en goed samenwerken. Maar misschien nog wel belangrijker dan dit alles, is dat je door WON een ‘leuker mens’ wordt, stelt een docent van een WON school.  ‘Door iets langer na te denken, vragen te stellen, met afstand te leren kijken en niet te snel te oordelen, ontwikkel je een houding die je goed kan helpen om in deze democratie met elkaar samen te leven.’

Wat is de kwaliteit van de WON school?

Een WON-school staat niet op zichzelf. In 2004 is het WON-netwerk opgericht. Gezamenlijk zorgen zij voor kwaliteitsbewaking.

WON hanteert een toelatingsprocedure voor scholen die zich willen aansluiten, en een kwaliteitszorgcyclus voor alle bestaande WON-scholen, om er zorg te dragen dat alle WON scholen gelijkwaardige partners zijn. In samenwerking met verschillende universiteiten worden scholing en handreikingen voor docenten ontwikkeld. Regelmatig organiseert het netwerk online gesprekken met wetenschappers voor leerlingen en docenten. Ook worden er bijeenkomsten georganiseerd zoals inspiratiebijeenkomsten voor nieuwe scholen, schoolleidersbijeenkomsten en natuurlijk de regionale en landelijke manifestaties voor leerlingen.

Om de uitwisseling tussen leerlingen te stimuleren en van elkaar te leren binnen het netwerk zijn er verschillende regionale en landelijke bijeenkomsten. Deze manifestaties vinden meestal plaats op universiteiten, waar leerlingen hun eigen onderzoek aan elkaar presenteren, interessante workshops volgen en kennismaken met verschillende wetenschappelijke vakgebieden.

Is er een WON school in de buurt?

Er zijn ongeveer 50 middelbare scholen verspreid in Nederland die zich een WON school mogen noemen. Bekijk het overzicht van deze scholen.

Via de SchoolWijzer van de VO Gids kun je meer informatie vinden over de scholen in jullie regio. Vul de postcode in, zoek en filter de resultaten door onder Thema WON Academie aan te vinken.

Meer weten?

Wil je meer weten over WON scholen?

Op het YouTube kanaal staan nog een aantal filmpjes, waarin verschillende docenten en leerlingen vertellen en impressies te zien zijn van de manifestaties.
Kijk hier voor meer informatie over WON tijdens de sluiting van de scholen in het voorjaar van 2020.